زانیار حمد محمد ساڵح پێشەكی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی و پەرلەمانی توركیا لە ١٤ و ٢٨ی ئایاری ٢٠٢٣ لە دوای ٢١ ساڵ لە دەسەڵاتی ئاکەپە بە دەرفەتێک دادەنرێت بۆ دەستپێکردنی قۆناغێکی نوێ و داڕشتنەوەی سیاسەتی دەرەوەی توركیا، ئەمەش لەسەر بنەمای گۆڕانكاری لە پۆستەكانی (وەزیری ناوخۆ، بەرگری، دەرەوە)، گۆڕانكاری لەو پۆستە وەزارییانە ئاماژەیە
نوسینی: فەرزین چاغداش، ئەحمەد قادر هەڵبژاردنەکانی تورکیا کۆتایی هات. هەرچەندە ڕەجەب تەیب ئەردۆگان وەک کاندیدی هاوپەیمانی کۆمار بۆ پۆستی سەرۆک کۆمار لە خولی دووەمدا سەرکەوتنی بەدەستهێنا، بەڵام هەڵبژاردنی پەرلەمان بە یەک خول کۆتایی هات و ڕێژەی دەنگی پارت و هاوپەیمانیەکان و ژمارەی کورسییەکانیان یەکلایی بوویەوە. بەگوێرەی ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی
بەختیار ئەحمەد ساڵح پێشەکى دواجار هەڵبژاردنی پەرلەمانی و سەرۆکایەتی تورکیا بە سەرکەوتنی ڕەجەب تەیب ئەردۆغان کاندیدی هاوپەیمانى کۆمار کۆتایی هات و جارێکی دیکە خەونی ئۆپۆزسیۆنی تورکیا (هاوپەیمانى میللەت) بۆ شکستپێهێنانی ئەردۆغان لەباربرا. لەم هەڵبژاردنەدا ئۆپۆزسیۆن هەوڵیدا چەند کاندیدێکی خاوەن مەیلی سیاسی جیاواز لە ناسیۆنالیست، چەپ، ئیسلامی، کورد بناسێنێت, بۆ ئەوەی
د. سەردار عەزیز تورکیا یان ئەردۆگان، یەکێک لە سەختترین و ئاڵۆزترین هەڵبژاردنەکانی بیست ساڵی ڕابوردوی ئەنجامدا. ئەم هەڵبژاردنانە کە هەڵبژاردنی پەرلەمان و سەرۆکایەتيی کۆماری لە خۆی دەگرت، لە هەموو دونیادا جێگەی بایەخ بوو. لەم نووسینەدا قسە لە سەر کاریگەرییە زۆرەکانی ئەو هەڵبژاردنە لە سەر هەرێمی کوردستانی عێراق دەکەین. وەک لە
ئەحمەد قادر سیروانی ئەنجامەکانی هەڵبژاردنی پەرلەمان و سەرۆک کۆماری تورکیا, پارتە سیاسییەکانی ئەو وڵاتەی خستووەتە بەردەم نەشتەری ڕەخنە و بەخۆداچوونەوە. بەگشتی شکستی ئۆپۆزسیۆن بەرامبەر هاوپەیمانی کۆمار، لێشاوی ڕەخنە و ناڕازایەتییەکانی ئەندام و لایەنگر و دەنگدەرانی پارتە ئۆپۆزسیۆنەکانی بەدوای خۆیدا هێناوە. ڕەخنە و گازندەی دەنگدەران گەشتووەتە ئاستێک بەشێک لە پارتە ئۆپۆزسیۆنەکان
ڕابەر سیوەیلی دەروازە: هەڵبژاردن لە یاسا و بەندەکانی دەستووری تورکیادا ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ مێژووی هەڵبژاردنەکان لە تورکیا، دەتوانین ئاماژە بە ساڵانی کۆتایی دەسەڵاتی دەوڵەتی عوسمانی، بەتایبەت ڕێنماییەکانی ٦ی تشرینی دووەمی ١٨٧٦ بکەین، کە کاروباری هەڵبژاردنەکان لەڕێگەی ئەنجومەنی تاقیکردنەوە و کۆمیسیۆنەکانی هەڵبژاردنەوە ئەنجام دراوە. بەگوێرەی ڕێنمایی ناوبراو، بۆ یەکەم جار لەنێو
دکتۆر یوسف گۆران ئه‌مساڵ سه‌د(١٠٠) ساڵ به‌سه‌ر دامه‌زراندنی كۆماری نوێی توركیا تێده‌په‌ڕێت، ئه‌م یاده جگه له‌وه‌ی مانایه‌كی سیمبولی هه‌یه بۆ ئه‌م كۆماره، له ڕوی مێژوییه‌وه پارادۆكسێكی سه‌یری تێدایه، پێده‌چێ ئه‌و كۆماره نوێیه‌ی بۆ ڕوخاندنی ده‌وڵه‌تی عوسمانی و خه‌لافه‌ته‌كه‌ی دامه‌زرا ئێستا به پێچه‌وانه ڕه‌وتی مێژوو ئه‌وانه‌ی له ده‌سه‌ڵاتن و یادی ده‌كه‌نه‌وه
تورکیاناسی، گۆڤارێکی تایبەتمەندە بە توێژینەوەو شیکاری سیاسەت و ستراتیجی تورکیا لە سەرهەردوو ئاستی ناوخۆیی و دەرەکی بەگشتی و کاریگەری و لێکەوتەکانی لەسەر دۆزی کورد بەتایبەتی. ژمارە (1)ی وەرزنامەی توركیاناسی ئەم بابەتانە لەخۆدەگرێت: سەروتار – دوای تێپەربونی سەد ساڵ بەسەر دامەزراندنی تورکیادا چۆن تورکیا بناسین؟……………………….د. یوسف گۆران توێژینەوە – هەڵبژاردن لە تورکیا………………………………………………………………………………………..ڕابەر سیوەیلی –
ئامادەكردن: هەورامان فەریق كەریم بەرژەوەندی یان بەرژەوەندییەكانی ڕژێم یەكێكە لەو چەمكە گرنگ و هەستیارانەی كە لە دوای شۆڕشی 1979ی ئێرانەوە بە مەبەستی پاراستنی ڕژێم داهێنراوە و زۆرترین مشتومڕی بەدوای خۆیدا هێناوە. لە ڕوانگەی لایەنگرانی شۆڕشی ئیسلامییەوە مەبەست لەم چەمكە نەك تەنیا بەرژەوەندییەكانی ڕژێم، بەڵكو بەرژەوەندییەكانی تاكەكانی ئەندامانی كۆمەڵگەیە. جیا لە
نووسینی: عەلی ئیسماعیلی ئەردەکانی ئامادەکردن: بارام مەجیدخان ناوەندی لێکۆڵینەوە و دیراساتی ئەبرار، لە یادی سەد ساڵەی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان، وەک زانستێکی ئەکادیمی لە جیهاندا، کتێبی سەد ساڵ لە “پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان لە ئێران “ی خستە بەر دیدی خوێنەرانی خۆی. کە بە شێوازێکی نوێی نووسینی هاوچەرخ و مۆدێڕن لە لایەن کۆمەڵێک توێژەرەوە نووسراوە.
Send this to a friend
English
كوردی
العربية