شوان ئادەم ئەیڤەس/ مامۆستا لە زانكۆی پۆلیتەكنیكی سلێمانی                                   [email protected] 

نەزاكەت حسێن سەعید/ پرۆفیسۆرى یاریدەدەر لە زانكۆی سلێمانی                         [email protected]

هەرێم كەریم غەفور/ مامؤستاى یاریدەدەر لة زانكۆی پۆلیتەكنیكی سلێمانی                    [email protected]

وشە کلیلییەکان: كۆڤید-19، ریكلام، كاریگەری، تەلەڤزیۆنە كوردییەكان، قەدەغەی هاتووچۆ.

https://doi.org/10.31271/jopss.10035

پوختەى توێژینەوە:

دۆزینەوەی كاریگەرییە ئەرێنیی و نەرێنییەكانی پەتای كۆڤید-19 لەسەر ئاستی بەرهەمهێنان ‌و بڵاوكردنەوەی ریكلام ‌و داهاتی تەلەڤزیۆنە كوردییەكان، ئامانجی سەرەكیی ئەم توێژینەوەیەیە؛ بەتایبەت لەسەروەختی بڵاوبوونەوەی جیهانیی پەتاكە و بڕیاری ناوخۆیی هەرێمی كوردستانی عێراق بۆ قەدەغەی هاتووچۆ لەماوەی نێوان 14ی ئادار بۆ 01ی ئایاری 2020دا. بۆ ئەو ئامانجەش، پشت بە كۆكردنەوەی داتای پێویست و گرتنەبەری هەردوو رێبازی توێژینەوەی رووپێویی ‌و چاوپێكەوتن بەستراوە. لەو چوارچێوەیەشدا، 98 راگەیاندنكار و رۆژنامەوان لەگەڵ چوار كۆمپانیای بەرهەمهێنانی ریكلام و سێ كەناڵی ئاسمانیی و زەمینیی كوردی، وەك مشتەی توێژینەوەكە وەرگیراون. بەپێی ئەنجامە بەدەستهاتووەكانی توێژینەوەكەش، كۆڤید-19 و دەهاویشتەكانی خۆپاراستن لێی لەماوەی قەدەغەی هاتووچۆدا، كاریگەریی راستەوانەی لەسەر پەیوەندیی نێوان جوڵەی مرۆڤەكان و جوڵەی بازاڕی هەرێمی كوردستان هەبووە. ئەو كاریگەرییەش بەلای راگەیاندنكار و رۆژنامەوانانەوە زۆرتر بووە وەك لەلای هەریەك لە بەڕێوەبەرانی تەلەڤزیۆنە كوردییەكان و كۆمپانیاكانی بەرهەمهێنانی ریكلام. هەروەها كاریگەرییە نەرێنییەكانی لەسەر ئاستی بەرهەمهێنانی پرۆژەی گەورەی ڤیدیۆیی هەریەك لەكۆمپانیاكانی (سولی میدیا، ئەیدی میدیا، یونیك ئینجین و ستارت سەنتەر) هەبووە. هاوكات كاریگەریی نەرێنیی لەسەر سەرچاوەكانی داهاتی ریكلامی كەناڵە زەمینییەكانی (فاڵكۆن) زیاتر و لەسەر كەناڵە ئاسمانییەكانی (پەیام ‌و ئێن ئاڕ تی) كەمتر بووە. ئەوەش پێچەوانەی بۆچوونی باوی زۆرینەی راگەیاندنكار و رۆژنامەوانانی نێو میدیاكانە كە “هاوڕان” لەگەڵ ئەوەی كاریگەرییە نەرێنییەكانی پەتای كۆڤید-19و دەرهاویشتەكانی بەجۆرێكە، دەبێتە هەڕەشە لەسەر مانەوەو بەردەوامیی تەلەڤزیۆنە كوردییەكان ياخود دابەزینی كواڵیتی بەرهەمەكانیان.

ملخص البحث:

آثار COVID-19 على إنتاج الإعلانات وخفض الإيرادات؛ 

التلفزيونات الكردية أثناء حظر التجول في إقليم كردستان العراق

الهدف الرئيسي من هذا البحث هو استكشاف آثار وباء COVID_19 على مستوى الإنتاج والإعلان ودخل القنوات التلفزيونية الكردية؛ خاصة خلال الانتشار العالمي لهذا الوباء والقرارات والتدابير الداخلية لمنع التجوال في إقليم كردستان العراق في الفترة من 14 مارس إلى 01 مايو 2020. للوصول إلى هذا الهدف ، يعتمد البحث على جمع المعلومات اللازمة إجراء طرق البحث الوصفية (الاستبيان والمقابلة). في هذا السياق، تم استخدام استطلاع الراَى والاستبيان مع 98 عاملاً إعلاميًا وصحفيًا والمقابلة مع أربع شركات إعلانية وثلاث قنوات فضائية ومحلية كردية كنموذج لمجتمع البحث. وبحسب نتائج البحث COVID_19 ونتائج الحفاظ على الوباء وحمايته في فترة حظر التجول، هناك تأثير مباشر على العلاقة بين حركة المواطنين وحركة السوق في إقليم كردستان، وأثره على الصحفيين أكثر من القنوات الكردية وشركات إنتاج الإعلانات. كما كان لها تأثير سلبي على مستوى إنتاج مشاريع الفيديو لشركات؛ مثل (سولي ميديا​، اد ميديا، يونيك انجين، وستارت سنتر). في الوقت نفسه ، مع وجود مصادر أخرى للايرادات من خلال الملكية والدعم المالي من قبل الأحزاب السياسية وشركاتها ، بنسب ومستويات مختلفة؛ آثارها على ايرادات الإعلانات للقنوات الفضائية؛ مثل (NRT و Payam) أقل من القنوات المحلية مثل تلفزيونات (Falcon). على عكس المواقف السائدة لمعظم العاملين في وسائل الإعلام والصحفيين من مختلف القنوات الإعلامية الذين “اتفقوا” على أن الآثار السلبية لوباء Covid_19 وعواقبه ستصبح تهديدًا لبقاء واستمرارية وسائل الإعلام الكردية.

Abstract:

The effects of COVID-19 on advertising production and revenue reducing;

Kurdish televisions during curfew of Iraqi Kurdistan Region

The main objective of this research is to explore the effects of the COVID_19 pandemic on the level of production, advertising and income of Kurdish TV channels, especially during the global spread of this epidemic and the internal decisions and measures to prevent roaming in the Kurdistan region of Iraq from March 14th to May 01st 2020. To reach this goal, the research relies on gathering the information necessary to conduct descriptive research methods (the questionnaire and the interview). In this context, the opinion poll and the questionnaire were used with 98 media workers and journalists, an interview with four advertising companies and three Kurdish satellite and local channels as a model for the research community. According to the research results, COVID_19 and the results of maintaining and protecting the pandamic in the curfew period, there is a direct impact on the relationship between the citizen movement and the market movement in the Kurdistan region, and its impact on journalists more than Kurdish channels and advertising production companies. It also had a negative impact on the level of production of video projects for companies, such as (Suli Media, Ed Media, Unique Engine, and Start Center). At the same time, with other sources of revenue through ownership and financial support by political parties and their companies, with different proportions and levels; its effects on advertising revenue for satellite channels; such as (NRT and Payam) less than local channels like (Falcon TVs). Contrary to the prevailing attitudes of most media workers and journalists from various media channels who have “agreed” that the negative effects of the COVID_19 pandamic and its consequences will become a threat to the survival and continuity of the Kurdish media outlets.

سەرچاوەكانی توێژینەوە

1.5: سەرچاوە كوردییەكان

1. شوان ئادەم ئەیڤەس، كورد و پرۆسەی گەیاندن، چاپی یەكەم، سلێمانی، بەشی چاپ و بڵاوكردنەوەی رادیۆ نەوا، 2005.
2. ماڵپەری حكومەتی هەرێمی كوردستان، 2020. ڤایرۆسی كۆرۆنا (كۆڤید-19)، ]ئۆنلاین[. حكومەتی هەرێمی كوردستان (11ی نیسان). لەم بەستەرەدا بەردەستە: https://gov.krd/coronavirus/situation-update/ ]بەدەستهێنانی لە رۆژی 12ی نیسانی 2020[.
3. ماڵپەری رێكخراوی تەندروستیی جیهان، 2020. بارودۆخی بڵاوبوونەوەی كۆڤید-19، ]ئۆنلاین[. رێكخراوی تەندروستیی جیهان (08ی نیسان). لەم بەستەرەدا بەردەستە: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 ]بەدەستهێنانی لە رۆژی 12ی نیسانی 2020[.
4. نەزاكەت حسێن حەمەسەعید، هونەری ریكلامكردن و ریكلامسازی، چاپی یەكەم، سلێمانی، سەنتەری سارا، 2020.
5. هەڤاڵ ئەبوبەكر، راگەیاندن و راگەیاندنی كوردیی، چاپی یەكەم، سلێمانی، ناوەندی رۆشنبیر،2002.

2.5: سەرچاوە عەرەبییەكان

6. حيدر فالح زايد، 2020: اعداد الرسائل الاقناعية في وسائل الإعلام للحد من فايروس كورونا، ورقة بحثية من جامعة ذي قار _كلية الاعلام، ]اونلاين[. Researchgate (15 ادار). متوفر عند: https://www.researchgate.net/publication/340133953_alrsayl_alaqnayt_fy_wsayl_alalam_fayrws_kwrwna [تم الوصول إليه في: 12 أبريل 2020[.
7. د.عبداللة الطويرقي، علم الاتصال المعاصر، الطبعة الثانية، الرياض، مكتبة العبيكان، 1997.

3.5: سەرچاوە ئینگلیزییەكان

8. AIVAS, SH, A., 2017. Kurdish Journalism Cultures; Shifting Boundaries of Privacy Understandings amongst Professional Role Orientations of Journalists. Ph.D thesis, Nottingham Trent University.
9. ASHLEY, R., GRANGER, C. W. J., & SCHMALENSEE, R. 1980. Advertising and aggregate consumption: An analysis of causality. Econometrica, 48(5), 1149–1167.
10. BUGHIN, J. AND SPITTAELS, S., 2012. Advertising as an Economic-Growth Engine. The New Power of Media in the Digital Age. Brussels: McKinsey and Company.
11. CALLAHAN, F. X., 1986. Advertising and economic development. International Journal of Advertising, 5(3), 215–224.
12. CHECK, J., & SCHUTT, R. K., 2012. Survey research. In J. Check & R. K. Schutt (Eds.). Research methods in education. Thousand Oaks, CA: Sage Publications. Pp. 159–185.
13. KALDOR, N., and SILVERMAN, R., 1948. A Statistical Analysis of Advertising Expenditure and of the Revenue of the Press, Cambridge, England: University Press.
14. KVALE, S., 1996. Interviews an Introduction to Qualitative Research Interviewing, Sage Publications.
15. KYLE, , 2001. The Economics of Advertising, Introduction. Columbia University. New York.
16. LAGHHATE, G., 2020. Covid-19 crisis: Media industry urges government to clear advertising dues, [Online]. The Economic Times (06 April). Available at: https://economictimes.indiatimes.com/media-industry-urges-govt-to-clear-ad-dues/articleshow/74998593.cms?from=mdr [Accessed on 18April 2020].
17. MAXIMILIEN, , 2004. Advertising and Economic Growth. French Association of Advertisers.
18. McNamara, C., 1999. General Guidelines for Conducting Interviews. PhD thesis. University of Minnesota.
19. NADEEM, S., 2020. Coronavirus COVID-19: Available free literature provided by various companies, journals and organizations around the world. Journal of Ongoing Chemical Research, 5(1), pp.7-13.
20. NIELSEN GLOBAL MEDIA., 2020. The Impact of COVID-19 on Media Consumption Across North Asia, [Online]. NIELSEN GLOBAL MEDIA (13 March). Available at: https://www.nielsen.com/inc/uploads/sites/3/2020/03/The-Impact-of-COVID-19-on-Media-Consumption-Across-North-Asia.pdf [Accessed on: 18April 2020].
21. PONTO, J., 2015. Understanding and Evaluating Survey Research, [Online]. Researchgate (15 December). Available at: https://www.researchgate.net/publication/286445115_Understanding_and_Evaluating_Survey_Research. [Accessed on: 21 March 2020].
22. SELIGMAN, J., 2020. Marketing implications and response to the COVID-19 Virus, [Online]. Researchgate (15 March). Available at: https://www.researchgate.net/publication/339948474_MARKETING_AND_RESPONSE_TO_THE_COVID_19_VIRUS [Accessed on: 18 April 2020].
23. SINGLETON, R. A., & STRAITS, B. C., 2009. Approaches to social research (5^th). New York: Oxford University Press.
24. UNESCO WEBSITE. 2020. In Viet Nam, UNESCO calls to end fake news and disinformation and highlights the importance of quality media coverage, [online]. UNESCO (08 April). Available at: https://en.unesco.org/news/viet-nam-unesco-calls-end-fake-news-and-disinformation-and-highlights-importance-quality-media [Accessed on: 09 April 2020].

4.5: چاوپێكەوتنەكان

25. دانا مستەفا؛ بەڕێوەبەری رێگەپێدراوی كۆمپانیای ئەیدی میدیا بۆ بەرهەمهێنانی ریكلام، رۆژی 11ی نیسانی 2020.
26. دیاری حامد؛ بەڕێوبەری رێگەپێدراوی كۆمپانیای سولی میدیا بۆبەرهەمهێنان و بڵاوكردنەوەی ریكلام، رۆژی 15ی نیسانی 2020.
27. ڕێژوان عەبدولحەمید؛ بەڕێوەبەری ڕێگەپێدراوی كۆمپانیای یونیك ئینجین بۆ كاری ڕیكلام، رۆژی 10ی نیسانی 2020.
28. عامر سەڵاح؛ بەڕێوەبەری گشتیی تەلەڤزیۆنەكانی فاڵكۆن، رۆژی 18ی نیسانی 2020.
29. فاروق عەلی؛ بەڕێوەبەری گشتیی تۆڕی میدیایی كۆمەڵ، رۆژی 16ی نیسانی 2020.
30. هەرێز فەرەیدون؛ خاوەن و بەڕێوەبەری كۆمپانیای ستارت سەنتەر بۆ كاری ریكلام، رۆژی 09ی نیسانی 2020.
31. ئاوات عەلی، سەرۆكی دامەزراوەی میدیایی نالیا، رۆژی 18ی نیسانی 2020.

Full Text